Қайси милләт болушидин қәти нәзәр, ана тилиниң йоқулушиға сүкүттә түрдикән, у милләт өзлириниң милли кимликиниму йоқтиду. Тил өз миллитини сөйүш, кимлик вә өзиниң бар болғанлиқини испатлайдиған. Ар-номус шәрәп итибарини қоғдайдиған бир қорал.

Түркийә Җумһурийәтиниң 1-дәвләт рәиси,
Мустапа Кемал

Ана тилим – дана тилим

Илья Бәхтия

Улуқ аниниң жүрәк сөзини
Аңлидим дәсләп ана тилимдин,
Көрдүм әс кирип һаят көзини,
Мени чоң қилған дана тилимдин.

Оқудум мәнму «А», «Б»-дин башлап,
Илим тәмини тетип билимдин.
Өмүр жүкини алдим һапашлап,
Рәхмәт ана тил, рәхмәт дилимдин!

Ана тилимниң муңлуқ әллийи,
Тәвитип мени бөшүктә яттим.
Ат ятса елип ғолниң телини,
Кепинәк қоғлап сәйлитип кәттим.

Җаһанда тәңкәш келәр униңға,
Артуқ тил барму қәдирдан шунчә.
Чүнки шу тилда ана Вәтәнгә
Муһәббитимдин тизимән үнчә.

Абдуреһим Мутәллип

Бойида Иссиқ-Көлниң гөзәл шәһәр,
Намидур униң әсли Чолпан ата.
Упуққа көз ташлисаң туруп сәһәр,
Тәбиәт шипалиғин қилар ата.
Һәр жутум сүйи болғач тәнгә дава,
Қайнайду әтрапида нәғмә-нава.
Деңиздин қирғақларға уруп турар,
Шипалиқ сүйи билән салқин һава.
Кәчқурун күн упуққа қойғанда баш,
Болисән гөзәлликкә шунда сирдаш.
Чунки бир су пәриси баш чөкирип,
Чиққандәк көрүниду саңа Қуяш.

Аблиз Һезим

Бир күни махтанди торт:
Дәп "мени яхши көриду жут.
Мәсилән, кишиләрниң туғулған күнлири,
Йеңи жил түнлири,
Март вә майда...
Мундақчә ейтқанда бәзи айда,
Үстәлниң зенити болумән,
Таамларниң қиммити болумән.
Чирайлиқ екәнлигимдиғу сөз йоқ,
Буни көрмигәнләрдә көз йоқ.
Униң үстигә татлиқ вә майлиқмән,
Тайлиқ сән - 
Көрәлмәйдиғансән;
Ичиң адап жүрәлмәйдиғансән"

Тоғач деди:
"Аңла қени,
Ақ көңүл аддий болиду,
Саддә болиду,
Жут билән һаман биргә жүриду.
Жапани тәң көриду.
Сәпәрдә сәпәрдаш болуп - дегәндәк,
Айда бир қетим көрситип қоюп өзини
Жүрмәйду сәндәк."

Абай Қунанбаев

Гүллигән чағ жигдә,
Бардим жутумға.
Сеғиниш отида вужудум йенип.
Еһ, отлар йеқилди пүтүн турқумға,
Сөйгәндә топрақни мән қенип қенип.

Паһ, меһри иссиқ,
Кәң бағри шу қәдәр,
Меһриван анамни салди ядимға.
Жутдашлар қол қисип, тәбәссум әйләр,

Аһ, нетәй чиқмиди анам алдимға...
Анамниң достлири хуш қарши алди,
Улардин көрдүм мән анам дидарин.
Тамчә яш көзүмдин мәңзимгә тамди,
Ачқанда анилар маңа от бағрин.

Анамниң пуриғин сәздим ипардәк,
Келип мән қериған жигдә түвидә.
У гүлләп туратти анам һөснидәк,
Гүпүлдәп пуратти гүллигән жигдә.

Лутпулла Мутәллип
_{Ақсу, 1945 ж.}

Тиңриқмаймән достлар, тиләймән алий тиләкләрни,
Чүшәрмәймән күрәшкә дәп түргән биләкләрни.
Мәрт бағвән ғазаң қилмайду вақитсиз бағни,
Тәрбийсиз солдуруп гүл-чечәкләрни.
Хиялим худди тәлпүнүп турған бир сәби бала,
Емиш үчүн қәдирдан анидики қош әмчәкләрни.
Ләзәтлик хиял арисида беқип асманларға,
Тәпәккүр көзи билән көримән рошән буҗәкләрни.
Җанан наз уйқида йетип ничүк толғанмас,
Ашиғи күтүп турса ечип йоруқ роҗәкләрни.
Немишкә язмай, тиләк арилаш муңлуқ лирикиларни,
Сөйгү ишқи өртәп көйдәрсә жүрәкләрни.
Әзәлдинла хиялчан... муңлуқ бир жигит едим,
Тиңшиғачқа момам ағзидин самави чөчәкләрни.
Сөйгү деңизи чоңқурлиғида мән қайнап турсам,
Уссуллуғум қандақ қансун ичип кичик көлчәкләрни?

Абдухалиқ Уйғур

Көрмәк нәсиб болурму Күнниң жамалини, вай!
Күн олтурупқу кәтти чиқмайдиғу әжәп Ай?
Аптапқу кәтти қолдин, үмүд йоқ йәнә Айдин,
Төрт әтрапқа басқан мән, зулмәттә қалған һәр җай.
Зәп алса әзиз тәнни, ғәм қоршиса Вәтәнни,
Көр путтики кишәнни, қандақ қилур йиқилмай.
Һәммини қулум қилса, һайвандәк зулум қилса,
Дәпсәндә кукум қилса, виждан қандақ чидиғай?!
Ғәмимизни йәйли биз, немә десәк дәйли биз,
Қол қоштуруб, ләббәй дәп нә қилса қараб турмай.
Уйғур ечиб көзүңни, тонутуб қой өзүңни,
Қачан болса бир өлүм, ғәйритиңиздин айлинай!